Δευτέρα 26 Ιουλίου 2010

ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΟΜΩΣ Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ;


Και να που ξαναθυμηθήκαμε τον Καραγκιόζη μας μετά την την απόφαση της UΝΕSCΟ, με την οποία ο Καραγκιόζης αναγνωριζόταν ως μέρος της τουρκικής «άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς».
"... αιφνιδίως, οι Ελληνες ανακάλυψαν ότι «οι Τούρκοι μας πήραν μέχρι και τον Καραγκιόζη»! Σειρά δημοσιευμάτων εκατέρωθεν του Αιγαίου διεκδικούσαν την εθνική ταυτότητα του Καραγκιόζη, όπως σε άλλες περιπτώσεις διεκδικούσαν την εθνικότητα του καφέ ή του κεφτέ."
ΠΟΙΟΣ ΕΙΝΑΙ ΟΜΩΣ Ο ΚΑΡΑΓΚΙΟΖΗΣ ΜΑΣ;
 "Ο Καραγκιόζης, είναι τούρκικο όνομα και στα Ελληνικά σημαίνει «μαυρομάτης». Είναι ένα θέατρο σκιών που δημιουργήθηκε για να διασκεδάσει το απλό λαϊκό άνθρωπο, τον 15ο ή τον 16ο αιώνα. Δύο ήταν οι βασικοί χαρακτήρες: ο Καραγκιόζης, που εκπροσωπούσε τον αγράμματο αλλά οξυδερκή-δηλαδή έξυπνο- λαό, και τον Χατζηαβάτη, που εκπροσωπούσε τους μορφωμένουςανθρώπους και μιλούσε μια εξεζητημένη - περίεργη για τους απλούς ανθρώπους- γλώσσα.
Γύρω από αυτούς τους δύο ήρωες υπήρχαν διάφοροι άλλοι χαρακτήρες, άνθρωποι χαρακτηριστικοί την περίοδο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας- δηλαδή της περιόδου που οι τούρκοι είχαν καταλλάβει την Ελλάδα.
Η υπόθεση άλλαζε ανάλογα με τον τόπο και τα γεγονότα που συνέβαιναν κατά καιρούς, για να μπορεί να διασκεδάζει όλα τα γούστα.
Ο Καραγκιόζης λοιπόν, αποτελούσε μια μορφή διασκέδασης και για Έλληνες και για Τούρκους απ το 17ο ώς τον 20ο αιώνα.
Η μεταφορά του σε ελληνικό περιβάλλον σήμαινε ότι οι διάφορο χαρακτήρες έπρεπε να προσαρμοστούν, ώστε οι άνθρωποι να μπορούν να ταυτιστούν και να διασκεδάζουν με υποθέσεις που γνώροζαν μέσα απο την καθημερινή ζωή τους.
Ο έλληνας Καραγκιόζης, ξυπόλητος, ντυμένος με κουρέλια και καμπούρης, έφτασε λοιπόν να αντιπροσωπεύει  την ελληνική εθνική ταυτότητα, εφόσον σύμφωνα με τον Ευγ. Σπαθάρη «είναι ίδιος ο Ελληνας με τα τερτίπια του, με τα προτερήματα και τα ελαττώματά του». Με αφετηρία αυτή τη διαπίστωση, για πολλούς όψιμους υπερασπιστές του, η καταγωγή του Καραγκιόζη παύει να είναι οθωμανική (τούρκικη) και θυμίζει τους ήρωες του Αριστοφάνη. Μάλιστα, στην καμπούρα του φέρεται να κουβαλάει τα «δεινά- τις ταλαιπωρίες- του ελληνικού λαού». Από την άλλη πλευρά του Αιγαίου στην Τουρκία, η κατάσταση είναι παρόμοια. Παρ΄ όλο που αναγνωρίζουν ότι η πολιτιστική παράδοση του Καραγκιόζη είναι περισσότερο ζωντανή στην Ελλάδα απ΄ ό,τι στην Τουρκία, διεκδικούν την αποκλειστικό- τητα της «ιδιοκτησίας» του (είναι ο όρος που χρησιμοποιήθηκε από τον καθηγητή λαογραφίας Οτσάλ Ογκούζ, εκπρόσωπο της Τουρκίας στη σχετική επιτροπή της UΝΕSCΟ).




Διαβάστε περισσότερα στο άρθρο της κυρίας Χριστίνας Κουλούρη, καθηγήτριας Νεότερης Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, στο Βήμα: http://www.tovima.gr/default.asp?pid=2&ct=122&artId=345303&dt=25/07/2010#ixzz0uoyzVOLv

1 σχόλιο: